*Adalet, eğitim gibi teknolojik gelişmenin temelidir. Bilmediğimiz bir dünya yeniden kodlanıyor. Eski düzen sistemler yavaş yavaş ortadan kalkıyor. Özellikle yorum kısımlarında insani durumlardan dolayı hâkimlerin kararları yanlış olabiliyor. Yorum yapmak herkesin hakkı fakat kanaat yetkisini yorumla yapılması sosyal düzeni de etkiliyor. En çok konuşulan konulardan biri ülkemizde adalet. Teknoloji bu konu için tartışmaları sonlandıracak.

**Estonya mahkemelerde yapay zekâ kullanıyor; Çin, nüfusunu yüz tanıma ile kitlesel olarak izliyor; ABD'de bilgisayarlar sağlık dağıtılmasına yardımcı oluyor. Karar verme için algoritmaların uygulanması, süreçleri iyileştirmeye çalışırken, aynı zamanda önemli önyargılar sunar ve bunların uygulanabilirliği hakkında endişeler doğurur. Avrupa'da, teknolojik dönüşümün ritminin özellikle hızlı olduğu bir yer var: İnternet oylaması veya idari prosedürlerin %100 dijital yönetimi gibi sanal kamu hizmetlerinin başlatılmasına zaten öncülük etmiş bir ülke olan Estonya iş yüklerini hafifletmek ve bazı süreçleri otomatikleştirmek amacıyla yargıçlara yardımcı olmak için yapay zekâyı kullanıyor. Bu, kamusal karar alma süreçlerine algoritmaları uygulamaya yönelik en çarpıcı güncel projelerden biri. Suç tekrarı riskini hesaplamak veya suçları tahmin etmeye çalışmak için zaten test edilmiş olan algoritmalar, önemli ırksal önyargılar gösteriyor. Küresel bir hareket Estonya'nın henüz resmi zaman çizelgesi belirlemediği bu proje, kamuya açık olan tek proje değil. Kamu idareleri için yapay zekâ tekniklerinin kullanımında dünya çapında bir hareket var. Şu anda en gelişmiş alanlar arasında, belirttiği gibi, adalet ve kamu güvenliği, örneğin tekrar suç işleme riskini hesaplamak veya suçları tahmin etmeye çalışmak ve algoritmaların muazzam miktarda tıbbi malzemeyi analiz edebildiği bir alan olan sağlık bulunmaktadır. Diğer şeylerin yanı sıra teşhis koymak için bilgi, görüntüler, videolar, metinler, sensör verileri veya tıbbi testler gibi büyük yapılandırılmamış veritabanlarının tam olarak mevcudiyetinin bu alanlarda AI kullanımını artırmanın üç temel bileşeninden biri. Bu unsur, düşük maliyetli bilgi işlem ve son derece karmaşık ve sofistike bilgisayar tabanlı öğrenme yöntemlerinin artan kullanılabilirliği ile ilişkilendirilirse, binlerce veya milyonlarca insanı etkileyen kararlar almamıza yardımcı olmak için büyük bir fırsat.

***Bu tür hassas ortamlarda makineler bize ne gibi avantajlar sağlıyor? Tarih bize insanların karar vermede mükemmel olmadığımızı sık sık hatırlatır. Algoritmalar prensipte bozulmaya açık değildir, bencil değildirler, yorulmazlar, kötü bir gün geçirmezler. Yapay zekânın yargı sistemine dâhil edilmesiyle birlikte, Avrupa Komisyonu gibi kurumlar, önyargılardan kaçınmak ve sınırlar koymak için bu faaliyetin yönetilmesi gereken etik ilkeleri belirlemiştir. Büyük etik ikilem

Teori budur, ancak pratikte her zaman bu kadar basit değildir. ABD sağlık sisteminde yaygın olarak kullanılan bir programda siyahlar için zararlı olan ırksal önyargıların altını çizdi. Endişe uyandıran bir diğer uygulama, Çin'deki nüfusu izlemek için yapay zekâ tabanlı yüz tanımanın yoğun kullanımıdır. Bu arada, bu teknoloji Avrupa'da da hızla zemin kazanıyor. Algoritmalar toplumdaki mevcut önyargıları öğrenir ve hatta en üst düzeye çıkarır.

****Sonuç olarak; Adalet sistemi gelişme için en önemli kıstastır. Sosyal hayatın içinde olmadan sözel olarak ezberlenen kanunları kanaat kullanarak sonuçlarını görmeyen insan hâkimler yerine hayatın bütün kodları işlenen robotlara güven artıyor. Sayısal işlerde kullanılan robotlar artık sözel işlere de el atıyor.