Bazı ürünler hasat ile tohumunu da verirken, bazı ürünler yeni ekim işlemlerinden sonra tohum verirler. Tohumunun çıkarılması için yeni ekim süreçlerini gerektiren ya da kendimizin yeniden ekim ile tohumunu çıkardığımız bazı ürünlerin tohum çıkarma sürecini, bu yazımızda paylaşalım istiyorum.

Ülkemizdeki sebze tohumlarının ağırlığı ithal tohumlardadır ve bunun büyük bir tehlike olduğunu, önceki yazımızda ifade etmiştik.

Bazı güzel insanların ‘ata tohumu’ kavramından destek ve motivasyon alarak ortaya koyduğu çabalar dışında yerli tohuma ilişkin bir farkındalığın ve cazibenin kalmadığını, üzülerek ifade edelim.

2006 yılında günümüzün devlet adamları tarafından çıkarılan ve sertifikası olmayan tohumların satılmasını, dağıtılmasını, teşvik vermeyerek ekilmesini zımnen yasaklayan, kendi ata tohumunu satan çiftçiye binlerce lira ceza uygulayan Tohum Kanunu’nun, bu duruma gelinmesindeki etkisini de dostların ve milletimizin takdirine bırakalım.

Tohum Kanunu’nu çıkaranların, ‘biz yerli tohuma değil sertifikasız tohuma karşı mücadele etmek için bu kanunu çıkardık’ diyerek kendilerini savunduklarını hepimiz biliyoruz.

Hepimiz şunu da biliyoruz ki; bir tohum sertifikası almak için kurulması gereken tesisler, milyonlarca lira harcama gerektirir ve bu harcamaların altından hiçbir Türk çiftçisi kalkamaz.

Sermaye sahipleri tarafından tekel oluşturmaya müsait biz zemin hazırlayan bu Kanun’a göre Türk sermayedar tarafından kurulmuş bir işletmenin, günlerin sonunda kimlerin eline geçtiğini öğrendiğimizde, iş işten çoktan geçmiş olur.

Tohumlara yönelik genetik çalışmaların hangi aşamalara getirildiğini, şu an bizim gibi sıradan insanların bilebilmesine imkân yoktur.

Köylüm Mustafa Demiral’ın yakın zamanda bana anlattığı bir olaya yer vererek, yazımızın giriş kısmını tamamlayalım:

Köyümüzde ikamet eden Serçe Durmuş Ali isimli amcamız Mustafa Bey’e çok eski bir zamanda anlatmış. Amcamızın anlattığına gören, birgün köye ellerinde patates tohumları olan birkaç kişi gelmiş ve köylünün elindeki patateslerle kendi patateslerini değiştirmişler. Kendilerinin verdiği patatesin çok daha verimli olacağını söyleyerek, ‘kendi toprağınızdan çıkarılan patatesi tekrar ekerseniz verim alamazsınız’ diyerek köylüyü ikna etmişler ve köylünün elinden epey miktar bir patates tohumu alarak köyden ayrılmışlar.

Bu gizemli olayın o dönemde neye hizmet ettiğini bilmemekle beraber, günümüzde geldiğimiz nokta nazar-ı dikkate alındığında hayati çıkarımlar yapmak hiç de zor değildir fakat şimdi biz kendi tohumumuzu çıkarmaya başlayalım.

Bazı sebzeler, ilk ekimin son hasadı ile birlikte tohumlarını da oluştururlar. Tohum almak için yeni bir ekim sürecine ihtiyaç bırakmazlar.

Dalında kızarmış ve kızarmasından sonra belli bir süre dalında beklemiş ve sonra koparılmış domates, kendi içinde tohumlarını da oluşturmuş olur.

Aynı şekilde biber de dalında kızararak içinde tohumlarını oluşturur. Patlıcan da dalında olgunlaşarak ve siyah ile mor arasındaki rengini son dönemlerinde biraz griye dönüştürerek tohumlarını oluşturur.

Yazın en güzel sebzelerinden olan fasulye, yeşil olan rengini dalında krem rengine dönüştürerek ve kuruma durumuna gelerek tohumlarını oluşturur. Ala fasulyelerin tohum oluşturma yöntemi de aynıdır. Konya’nın düğün yemeklerinin vazgeçilmez çorbası olan bamya, füze şeklinde büyüttüğü sebzesinin içindeki küçük saçma büyüklüğündeki tohumları ile yeniden can olmaya hazır hale gelir.

Türkiye’nin her evinin vazgeçilmez sebzesi olan patates, son hasat ile tohumunu da verir. Topraktan sökülen patatesler, belli bir süre bekletildikten sonra üreme gözleri ve boyutları dikkate alınarak seçilir ve tohum yapılır. Tohumluk patatesler genelde yumurta büyüklüğündedir ve ekilmeden önce kör gözleri de bıçak ile temizlenebilir.

Marul; erkeğe çıkan, yaklaşık bir metre boya ulaşan ve çalı süpürgesine benzeyen çiçeklerinin olgunlaşması ile ağustos sonunda tohumunu verir. Maydanoz, boyu çok uzamasa da olgunlaşınca çiçeklerini verir. Tere de koparılmayınca boyu uzar ve uzayan dallardan açan çiçeklerde tohumlar oluşur. Ağustos sonu, eylül başı tohumları alınır.

Nelere şifa olduğunu henüz tam olarak bilemediğimiz sarımsak, toprağın altında oluşan yumrunun mandalina gibi oluşmuş dilimlerinin her birini tohum olarak insanlığın ihtiyacına sunmaktadır. Bir sarımsak yumrusunun 6 ila 8 dilim tohumu olur.

Defaatle ifade etme gereği duyuyorum ki; bu yazdıklarım kitabi bilgiler değil bireysel tecrübelerdir. Rabbimden sağlık ve uzun ömür dilediğim annemin yaptıklarından ve birlikte uyguladığımız yöntemlerden edindiğimiz bilgilerdir.

Yine yerimiz kalmadı. Yeniden ekim ile tohum veren soğan, pancar, turp, şalga, lahana gibi sebzelerimiz için anlatacaklarımız haftaya kaldı.