Gerçekler Acıdır Herkes İçin
Trump’ın başkanlık görevine resmi olarak başladıktan hemen sonra gündemine aldığı, üst perdeden tehditkâr bir ifade tarzıyla hemen çözeceğini kamuoyuna açıkladığı konulardan birisi, ABD ekonomisinin özellikle Çin ile olan ticaretinde verdiği büyük dış ticaret açığıydı. Yangından mal kaçırır gibi ciddi bir hesaplama ve çalışma yapılmadan alelacele Trump, Çin’e karşı gümrük vergilerini ABD lehine olacak şekilde artırdığını açıkladı. Ancak kısa bir süre sonra artan gümrük tarifelerinin Çin’den ziyade ABD ekonomisinde durgunluğa yol açacağı ortaya çıkınca, Trump gümrük vergilerini 90 erteleme kararı aldı. Fazla değil yapılacak küçük bir çalışma ile, Çin ekonomisinin devasa nüfusa sahip olması nedeniyle önemli bir ucuz işgücü avantajı kartını elinde bulundurduğu anlaşılırdı. Her ne kadar geri teknoloji olmakla birlikte, orta ve yüksek teknoloji ağırlıklı sınai üretim kapasitesine de olan ve ABD’den sonra ikinci büyük ekonomiye sahip olan Çin, geliştirdiği karşı gümrük vergisi hamleleriyle kolay pes etmeyeceğini, üstelik her türlü restleşmeye hazır olduğunu ortaya koydu.
Son birkaç gündür küresel gündem ABD ve Çin arasındaki görüşmelerin, daha doğrusu Trump’ın nasıl yumuşak bir u dönüşü yapacağına odaklandı ki beklentilerin boş olmadığı anlaşıldı. Trump sosyal medya üzerinden yaptığı açıklamada görüşmeler için olumlu, yapıcı ve iyimser bir zeminde geçtiğini, anlaşma konusunda ilerleme kaydedildiğini, karşılıklı ticaretin kurulacağını ve böylece iki ülkenin de çıkarına olacak şekilde sonuçlanabileceği anlamına gelen açıklamalar yaptı.[1] Nitekim Cenevre’deki görüşmeler sonunda Çin’in Trump’a kaşı iktisadi gücünü göstermesinin yada Trump’ın Çin’in gücünü sahada net bir şekilde anlamasının bir sonucu olarak, ABD ve Çin gümrük vergilerine 14 Mayıs’tan itibaren karşılıklı olarak 90 gün boyunca indirim uygulama kararı aldı. Buna göre ABD’nin Çin mallarına uyguladığı gümrük vergilerini %145'ten %30'a, Çin’in ise ABD mallarına uyguladığı gümrük vergilerini %125'ten %10'a düşürüldüğünü açıkladı. Hemen sonrasında FED yetkilileri Çin ile varılan gümrük vergisi anlaşmasının ABD ekonomisi büyümesine olumlu yansımasına ve iki ülke arasındaki ticaretin daha sağlıklı bir zemine oturmasına katkı sağlamasına katkı yapmakla birlikte, oranların yüksek olduğu ve düşürülmesi gerektiğini belirtti.[2]
ABD Başkanı Trump’ın önce üstenci yaklaşımla birazda emri vaki yapmak düşüncesiyle gümrük tarifeleri kozunu kullanarak Çin’i baskı altına alma amaçlı çıkışlarını, son 4 yılını kendini mahkemelerde savunmak çabalarıyla ABD, Çin ve dünya ekonomisinin geçirdiği süreci, belki takip edememesi ile açıklanabilir. Çünkü Trump’ın ilk konuşmaları, vücut dili ve hareketlerine bakıldığında Çin’e uygulayacağı gümrük vergilerinin ABD ekonomisine olası olumlu etkilerinden, sonuçlarından ne kadar emin olduğu net bir şekilde görülmekteydi. Ancak Trump’ın kısa süre içinde pabucun pahalı olduğu anlamakta gecikmemesine ve karizmayı da çizdirmemeye çalışarak tornistan yapmak zorunda kalmasına yol açan faktör, ABD ve Çin’in ekonomisinin içinde bulunduğu koşullardı. Trump’ın diğer ülkelerin başkanlarına (Zelenski) karşı takındığı uluslararası normlara aykırı bir şekilde böyle alaycı, agresif ve adeta patron edasıyla davranmasının nedeni, son yarım yüzyılda ABD ekonomi sisteminin özellikle Çin, Japonya, Güney Kore, Malezya, Singapur ve Endonezya gibi uzak doğu ülkeleri yanında Hindistan ile giriştiği teknolojik gelişim hızı yarışmasını kaybetmesine dayanmaktadır. Trump ve Amerika’sı, sahip olduğu savaş gücünü ve rezerv parasını çıkarlarına ters gelen ülkeler üzerinde sopa gibi kullanmaya çalışsa da gerçek budur. ABD’nin bu durumu kısa süre içinde anlayıp jandarma modundan çıkması, küresel ekonominin istikrarı ve barışı için şans olacaktır.
