Dyt. Büşra Cengiz

Dyt. Büşra Cengiz

A VİTAMİNİ

A VİTAMİNİ

Herkes tarafından bilinen 13 vitamin vardır. Bunlar temelde, yağda çözünenler ve suda çözünenler olarak iki gruba ayrılır ama gerçekte 20 vitamin vardır. Bu hafta sizlere yağda çözünenlerden olan A vitaminini anlatacağım.

Özellikle göz sağlığı için çok önemlidir. E vitaminiyle birlikte alınırsa daha etkili olur. Karaciğer, yumurta sarısı, süt ve süt yağı, tereyağı, yeşil ve sarı sebze ve meyveler, havuç, yağlı ve beyaz peynir, balık yağı ve karaciğeri, kayısı, domates, portakal, avokado, ceviz, balık yağı gibi besinlerde vardır. Oluşumu sırasında böbreklerin rolü vardır. Zaten A vitamini böbreklerde bulunan tek vitamindir.

A vitamininin (diğer yağda eriyen vitaminler olan D, E, K vitaminleri gibi) fazlası zararlıdır. Özellikle gebe kalmayı planlayanların ve gebelerin A vitamini içeren ilaçlardan ve yiyeceklerden (karaciğer) uzak durması önerilmektedir. Gebelikte düşük ve anormallik yapma riski vardır. Çoklu vitamin içeren ve gebelerce çok tüketilen ilaçlarda da ne yazık ki A vitamini bulunmaktadır. Yağda eriyen, vücutta depolanan bu tarz ilaçların gebelere verilen dozun toksik dozda olmaması özgürce alınabileceği anlamına gelmemektedir. İlaç olarak alınan A vitaminin doğal yollarla alınan A vitaminine göre daha riskli olduğu kabul edilmektedir. Nitekim İngiltere Royal Kolej yayınladığı "Gebe Takip Kılavuzu"nda A vitamini içeren ilaçların ve yiyeceklerin gebelere verilmemesini önermektedir.

 

FAYDALARI

Göz sağlığı

Gözün değişik durumlarda görebilmesi

Büyüme

Üreme

Kemik ve dişlerin gelişimi ve sağlığı

Epitel dokunun bütünlüğü ve korunması

Gen expresyonunun regülasyonu

Embriyo gelişimi

Bağışıklık işlevinin sürekliliği

Hücre çoğalması ve farklılaşması

Makrofajlarda fagositik aktivitenin artırılması

İnterlökin. T ve B lenfositlerin üretimi için gerekli

Kansere karşı koruyucu

Oksidasyon stresinden hücreyi korur.

Antikor oluşumu ve komplement etkinliklerinde rol alır.

A vitamini demir metabolizmasında rol alır.

Direnç vericidir.

T4 à T3

KAYIPLAR

Yağlar ve yağlı besinlerin oksidasyonu

Birkaç kez kızartma yapılmış yağlar

Pişirmeyle ;

Yeşil sebzelerdeki kayıp oranı %15-20

Sarı sebzelerdeki kayıp oranı %30-35

Yabani otlardaki kayıp oranı %5-28

Önlemek için yağların ve yağlı besinlerin karanlık, serin, oksijensiz yerlerde, metallerden uzak saklanması gerekir.

Kurutmayla sebze ve meyvelerdeki kayıp oranı %25-30

Gölgede kurutmada kayıp azalır, güneşte kurutmada artar.

Soğuk depoda kayıp azalır, oda sıcaklığında karotenin A vitamini aktivitesi %60 oranında azalır.

YETERSİZLİĞİNDE GÖRÜLEN HASTALIKLAR

Gece Körlüğü

Epitel dokuda bozukluk (Foliküler hiperkeratosiz)

Gözdeki epitel dokunun bozulması, kuruma, koruyucu tabakanın kaybı sonucu enfeksiyonlara yol açar. İlerleyen zamanlarda bitot lekesi oluşabilir.

Şiddetli yetersizlik ve tedavide gecikme körlükle sonuçlanır.

Sindirim sisteminde; mukozada zayıflama, ülser, emilim bozukluğu

Enfeksiyonlar

Büyümenin yavaşlaması

Anemi

Gözde konjonktiva ve deri bozuklukları görülür.

Önceki ve Sonraki Yazılar
Dyt. Büşra Cengiz Arşivi
SON YAZILAR