Salih Uyan tarafından kaleme alınan “Dijital Dünyada Ebeveyn Olmak” modern çağda yaşayan ve evladı için endişelenen tüm ebeveynlerin okuması gereken harika bir başucu kitabı.

Çocuğum interneti benden daha iyi bilirken onu bu dünyada nasıl koruyacağım? Sorusuna cevap arayan kitap, tavsiyeleri ve önerileriyle yol gösterici bir kaynak niteliğinde.

Sekiz bölümden oluşan kitap, z kuşağı çocukları ve teknolojiden tutun da siber zorbalığa kadar; bilgisayar oyunlarındaki tehlikelerden, masum gibi görünen çizgi filmlerin müstehcen içerik barındırdığına kadar; sosyal medyadaki tehlikelerden güvenli internet hizmetine kadar pek çok merak edilen konuyu aydınlatıyor.

Timaş yayınevinden çıkan 239 sayfalık bu eser maddeler halinde ayrı ayrı çocuklar için ve ebeveynler için dijital vatandaşlık sözleşmesi ile son buluyor.

Anne baba olarak her ailenin kendi içinde belli kuralları vardır: Eve giriş çıkış saati, ev işlerinde ailenin bireylerine düşen görevler, hafta sonu planı, uyku saati… Bununla birlikte ne hikmetse teknoloji kullanımı konusunda pek çoğumuzun evinde belirli kurallar ne yazık ki yoktur. Çocuk fütursuzca sabahtan akşama kadar tabletle, telefonla uğraşmak ister. Anne ya da baba da kızar. Yazara göre bu kuralsızlığın sebebi ebeveynlerin çocukluk anılarında dijital izlerin olmayışı. Şarjım bitti arayamadım, Oğlum bırak şu tableti gibi cümleler çocukluğumuzda bize söylenmemişti.

Yaşlara göre teknoloji kullanımını sınırlayan yazar, “Eğer çocuğunuza 5.yaş gününde bir ipad alıyorsanız, 15. yaş gününde ne alabileceğinizi de düşünmeniz gerekir” diyor. Okurken altını çizdiğim sizlere de faydalı olacağına inandığım cümleleri paylaşacağım:

“Çocuğunuzla sosyal medya üzerinden 14 yaşındaki Ece olarak konuşan kişinin 50 yaşında bir adam olma ihtimali var. Vitrinde ödev konuları, kaynak kitaplar sıra sıra dizilmiş, içinde rezalet son perde…”

“Çocuklarımızın gelen kutusundaki e-postalar çoğaldıkça etraflarındaki insanlar azalıyor. Hayatın anlamını artık anne babalarının sohbetlerinde değil arama motorlarında arıyorlar.”

“8 yaşındaki çocuğunuzun tek başına herhangi bir kafeye gidip tanımadığı insanlarla konuşmasına izin veriyor musunuz? Eğer vermiyorsanız internette tanımadığı kişilerle iletişim kurmasına da izin vermeyeceksiniz demektir. 15 yaşındaki çocuğunuz gece yarılarına kadar arkadaşlarıyla dışarıda takılabiliyor mu? Eğer buna izin vermiyorsanız yatağında akıllı telefonuyla gece yarılarına kadar arkadaşlarıyla sohbet etmesine nasıl izin verebilirsiniz?”

“Doğalgaz faturasını ödemeyen kişinin gazı kesilir. Trafik kurallarını üst üste ihlal eden kişinin de ehliyetine el konur. Eğer içkili araba kullanan bir adamın doğalgazını keserseniz çok saçma olmaz mı? Yemeğini yemek istemeyen bir çocuğa sana bugün tablet yok demek yanlış olur. Bu durumda verilecek ceza yemekle ilgili olmalıdır. Ayrıca, ceza vermek için önce kuralların çocuklarınız tarafından net bir şekilde anlaşılmış olduğundan emin olmalısınız.”

“Çocuğunuzun kendine ait bir tableti veya cep telefonu varsa sanal kimliği de oluşmuş demektir. O yüzden acil olarak onun sanal kimliğiyle tanışmanız gerekmektedir. Çocuğunuzun yatak odanıza girerken kapıyı tıklatmasını istiyorsanız, sizin de onarın dijital dünyasına girerken kapıyı tıklatmanız gerekir”

“Teknolojiyle harcadığımız süre arttıkça hayatımızdaki büyük öneme sahip birçok şey azalıyor.”

“Çocuğunuza elbette güvenin ama güvenle boş vermişlik arasında ince bir çizgi olduğunu ve akıllı telefonların tam da bu çizgi üzerinde olduğunu sakın unutmayın.”

“Ağlama krizi esnasında çizgi film açmak, cep telefonunu vermek, tabletten bir oyun açıp önüne atmak pansuman tedbirlerdir. Anlık olarak işe yarasa da uzun vadede çok baş ağrıtır.”

“ Çocuğunuz sigara içmesin diye evde hiç kibrit ve çakmak bulundurmamak sizce ne kadar sağlıklı bir çözüm olabilir? Dışarıdaki her bakkal ve markette çakmak satılırken sizin bu girişiminiz sağlıklı olabilir mi? Önemli olan teknoloji için de kısıtlama getirmek, dengelemek ve takip etmektir.”

“Sanal alemde bıraktığınız ayak izleri kolay kolay silinmiyor. Özellikle çocuklarımızı bu konuda uyarmamız ve bilgilendirmemiz lazım. Bugün yazdıkları bir cümlenin yıllar sonra bir iş görüşmesinde karşılarına çıkabileceğini bilsinler. Ve özel bilgilerini asla hiçbir platformda paylaşmasınlar”

“Tiktok ismindeki uygulamanın çocuklara ve gençlere yazdığı roller ahlak seviyesini dibe doğru çekerken midemizi kaldırıyor. İnsanlara parayla bile yaptıramayacağınız her türlü rezilliğin ve saçmalığın gırla gittiği bu uygulamada çocuk işçiler bedavaya çalışıyorlar. Bu çocuk işçiler sizin ve bizim çocuklarımız.”

Bu kitabı okumak herkese muhakkak bir şekilde fayda sağlayacağından pek çok alıntı yaptım. Son cümlemi yine kitaptan seçerek yazımı noktalıyorum: “Çünkü internet çocuklarımıza yasaklanmayacak kadar çekici, denetimsiz bırakılmayacak kadar da çekici bir dünya sunuyor.”