*Bazı konular insanlara ancak başlarına musibet olarak gelince anlatılabiliyor. Kolay anlatmak için bu hafta sonu -et ile biten iki kelime ile anlatayım. Domino örneğiyle çok basit anlatılır bence. Bir davranışta değişiklik yaptığınızda bu zincirleme bir reaksiyonu etkinleştirir ve diğer davranışlarda da değişime uğrar. Bu etki, domino etkisi olarak bilinir. Adalet ve felaket ekonomiyi dolaylı dolaysız olarak etkilemekte. Psikoloji bozulur, sonrasında sağlık bozulur, yeterli gıda alınamaz domino etkisiyle peş peşe her şey gelir insanın başına. Ya belli bir noktada dur denilmeli ya sonunda neler olur beklenmelidir. Dominoyu nasıl başlatanlar zaman isterler, felaketler devam etsin diye buna karşılık zarar gören bu felaketler bir an önce dursun ister.

**Kimi, felaketi 1 oyla yapar, kimi bir imzayla yapar, kimi Ankara’daki tanıdıklarıyla yapar, kimi yargı yoluyla yapar, kimi askeri vesayetle yapar… Bir kötülük için bir kibrit dalı yeter. Bu yüzden günümüzde oyalandığımız borsa, hisse, döviz, altın vb. işlerden önce başımıza ne geleceğini feraset ile okumamız lazım. Çok büyük üzüntüye ve sıkıntıya, onarılması güç, büyük zarara yol açan olay ya da durum için nasihat yeterli değil gibi çok rahat davranıyoruz. Hak ve hukuka uygunluk, devletin temel dayanağı olur ise kalkınma olur. Devletin asıl görevi kalkınma yolunda insanlara yardımcı olmaktır. Adalet ile devlet yakın zamanda iç içe geçti. Devlet=adalet olmalıdır. Cumhurbaşkanı Erdoğan, 2023-2024 Adli Yıl Açılış Töreni’nde yaptığı konuşmada, “Mülkün temeli olan adaletin; sosyal barışın, refahın, istikrarın, kalkınma ve büyümenin de itici gücü olduğunu biliyoruz. Türkiye Yüzyılını, sadece ekonomik, siyasi, askerî ve diplomatik değil, ‘adaletin de yüzyılı’ yapmak için çalışmalarımızı kararlılıkla sürdüreceğiz” dedi.

***Yeni adli yılın, ülke, millet, hâkim ve savcı, avukatlar ve tüm adalet teşkilatı için hayırlara vesile olmasını dileyen Erdoğan, adaletin tecellisi uğrunda görev yaparken şehit düşen Cumhuriyet Savcısı Mehmet Selim Kiraz başta olmak üzere tüm yargı mensuplarını rahmetle yâd etti. 6 Şubat depremlerinde vefat eden 231 yargı çalışanına da Allah'tan rahmet dileyen Erdoğan, her yaştan ve toplum kesiminden 50.000’den fazla insanın hayatını kaybettiği asrın felaketiyle mücadelede yargı mensuplarının, yaşadıkları acıya rağmen millete karşı mesuliyetlerini hakkıyla yerine getirdiklerini söyledi. Erdoğan, adalet hizmetlerinde kesinti olmaması için hem Adalet Bakanlığı hem de Hâkim ve Savcılar Kurulu aracılığıyla gerekli tedbirleri aldıklarını anımsatarak yayımladıkları Cumhurbaşkanlığı Kararnameleri ile depremzedelerin hak kaybına uğramasının önüne geçtiklerini bildirdi. Bu çerçevede, bölgede bine yakın hâkim ve Cumhuriyet savcısı ile yaklaşık 7.500 personel görevlendirildiğini hatırlatan Erdoğan, felaketin ilk günlerinden itibaren son derece zor şartlar altında vazifelerini yerine getiren adalet teşkilatının tüm mensuplarına, millet adına teşekkür etti. Depremden bu yana bölgede oluşan iş yükünü karşılamak üzere 131 yeni mahkeme kuruldu. Sahadaki duruma göre 189 yeni mahkemenin kurulma işlemleri devam ediyor. Kurulan bu mahkemeler hem adli hem idari yargıda davaların daha hızlı karara bağlanmasını sağlayacaktır. Aynı şekilde, her alanda şartlar neyi gerektiriyorsa, afetzedelerimiz neye ihtiyaç duyuyorsa, onu yapmaktan geri durmayacağız. Devletin her kurumunun da kendi iç muhasebesini yapabilecek ufka, vizyona ve birikime sahip olduğunu belirten Cumhurbaşkanı Erdoğan, bu durumun, tüm organları ve paydaşlarıyla yargı camiası için de geçerli olduğunu söyledi.

****Sonuç olarak; Aradan geçen 21 yılda Türkiye'nin içinde bulunduğu şartlar ne olursa olsun hep bu sözün hakkını vermeye çalıştıklarına dikkati çeken Erdoğan, şöyle devam etti: "Ülkemizin demokrasi ve hukuk devleti standartlarının yükseltilmesi, insan hak ve hürriyetlerinin genişletilmesi, adaletin hızlı bir şekilde tecellisi, yargıyla ilgili her türlü sıkıntının giderilmesi amacıyla önemli reformlar gerçekleştirdik. Burada, özetin de özeti mahiyetinde bazı rakamları sizlerle paylaşmak istiyorum. Bakınız, 2002'de 9.349 olan hâkim savcı sayımızı yaklaşık 2,5 kat artışla 24.000, adalet teşkilatımızın toplam personel sayısını ise 61 binden 190 bine yükselttik. Erdoğan, siyasetçiler ve devleti yönetenler olarak öncelikle millete karşı sorumlu olduklarını söyledi. World Justice Project – WJP ( Dünya Adalet Projesi), “2022 Hukukun Üstünlüğü Endeksi”ni yayınladı. WJP tarafından 2012 yılından itibaren düzenli olarak yayınlanan 2015 yılı sonrası karşılaştırmalı veri edinebildiğimiz Hukukun Üstünlüğü Endeksinin 2022 yılı verilerine göre Türkiye, 0.42 puanla 140 ülke arasından 116. sırada yer aldı. Bölge olarak “Doğu Avrupa ve Asya” kategorisinde yer alan Türkiye, 14 ülke içerisinde sonuncu. Ülkeleri hukuk alanında değerlendirerek hukukun üstünlüğünün tesisini amaçlayan Hukukun Üstünlüğü Endeksi, 44 alt faktör ve 8 ana başlıkta ülkeleri sıralamaktadır. Hükümet Yetkilerinin Kısıtlanması (1), Yolsuzlukla Mücadele (2), Yönetim Şeffaflığı (3), Temel Haklar ve Özgürlükler (4), Düzen ve Güvenlik (5), İdari Yaptırımlar (6), Hukuk Mahkemelerinde Adalet (7) ve Ceza Mahkemelerinde Adalet (8) başlıklarını esas alan endekste, 0 puan hukukun üstünlüğünden uzaklığı; 1 puan ise hukukun üstünlüğünün en sağlam şekilde güvence altına alındığı puanı temsil ediyor. Endekste 2015 yılından beri zirveyi bırakmayan Danimarka’yı Norveç ve Finlandiya takip ediyor. Endeksin son sıralarını ise Venezuela, Kamboçya ve Afganistan paylaşıyor. 2022 Hukukun Üstünlüğü Endeksi’nde Türkiye,

● Hükümet Yetkilerinin Kısıtlanması başlığında 0.28
● Yolsuzlukla Mücadele başlığında 0.45
● Yönetim Şeffaflığı başlığında 0.40
● Temel Haklar ve Özgürlükler başlığında 0.30
● Düzen ve Güvenlik başlığında 0.73
● İdari Yaptırımlar başlığında 0.40
● Hukuk Mahkemelerinde Adalet başlığında 0.43
● Ceza Mahkemelerinde Adalet başlığında 0.34

puanlarını toplayarak ortalamada 0.42 puanla 140 ülke arasından 116. sırada yer aldı. 2015 yılında 4.6 ortalamayla en yüksek ortalamasına sahip olan Türkiye geçtiğimiz yıl da 4.2 ortalamaya sahipti. 0.42 puanla 116. sıra yer alan Türkiye; Zambiya, Kenya, Sierra Leone, Lübnan, Rusya, Nijer, Guatemala, Angola, Mali ve Meksika gibi ülkelerin gerisinde yer aldı.