Salgın döneminde ortaya çıkan, problemleri de büyüten savaş, dünya çapında da cep telefonlarıylatakip edilen ilk savaş oldu.Rusya'nın Ukrayna'yı işgalinin, yeni bir cephe hattı olan internetleolacağı belli oldu.Her iki tarafta da olayların tırmanabileceği uyarılarıyla birlikte siber saldırılar şiddetleniyor. Dijital bir savaş, teknoloji şirketlerinin Rusya'ya yönelik içeriği engellemesi gerekip gerekmediğine, sansüre, dezenformasyonun yayılmasına ve füzeler düşerken Ukrayna'nın internetinin kesintiye uğramasına kadar birçok başka şekilde de yürütülüyor. Her ülke zarar görüyor. Kimi savaş sırasında, kimi savaş sonrasında bile…

 

*Bilgisayar korsanlığı, Rusya'ya karşı siber silahları ele geçirdi. Ukrayna yanlısı içerik göstermek için devlet televizyon kanallarını hacklendi. Devlet web sitelerini vuran hizmet reddi saldırıları ve verileri kurtarma yeteneği olmayan fidye yazılımı gibi görünen şeylerin ortaya çıkmasıyla Ukrayna'ya karşı hack'ler yaşandı.Microsoft, yıkıcı olması ve hedeflenen cihazları çalışmaz hale getirmek için tasarlanmış bu kötü amaçlı yazılımın, kar amacı gütmeyen ve bilgi teknolojisi sektörlerinde düzinelerce Ukrayna sisteminde bulunduğunu söyledi.Ukraynalı yetkililerin belarus siber casusluk operasyonunun kiev güçlerine ait kişisel e-posta hesaplarını hedef aldığını iddia ettiğini bildirdi.

 

**Elon Musk uydu internet yardımı teklif etti. Bombalar ve füzeler ağlara ve ekipmanlara zarar verdiğinden, herhangi bir çatışma sırasında İnternet erişiminin düzensiz olması muhtemeldir. Net Blocksa göre Kharkiv kentindeki şiddetli çatışmalar, Ukrayna'nın ana internet sağlayıcısı gigatransa olan bağlantının normal seviyelerin %20'sinin altına düşmesiyle önemli bir aksama yaşadı.Girişimci Elon Musk, uydu internet hizmeti starlinkin ülkede aktif hale getirilmesi için yapılan çağrılara hızla yanıt verdi. Pazartesi günü, Ukrayna Dijital Dönüşüm Bakanı, ülkenin sistemin çalışması için gereken önemli terminalleri aldığını doğruladı.

 

***Ukrayna başbakan yardımcısı büyük teknolojiyi savaşa katılmaya çağırdı. Ukraynalı politikacılar, bilgi ve eğlence için pek çok kişinin güvendiği büyük teknoloji şirketlerinden savaşta aktif bir rol oynamalarını istemeye başladı.Başbakan Yardımcısı ve Dijital Dönüşüm Bakanı, Apple CEO'su Tim Cook'a “Desteğinize ihtiyacımız var” dedi."2022'de modern teknoloji, tanklara, çoklu roketatarlara ve füzelere belki de en iyi cevaptır."Ayrıca Meta'dan Rusya'da Facebook ve Instagram'a erişimi yasaklamasını istedi.Ancak şirketin küresel ilişkiler başkanı, bunun oradaki insanların onları "savaşa karşı protesto etmek ve örgütlenmek ve bağımsız bir bilgi kaynağı olarak" kullanmasını engelleyeceğini söyledi.Cook, Apple'ın insani çabaları desteklediğini ve çatışma hakkında "derinden endişe duyduğunu" söyleyerek taahhütte bulunmadı.Bu arada YouTube, birkaç Rus kanalının para kazanma yeteneğini durduracağını ve önerileri bunlarla sınırlayacağını söyledi.Dünyanın en büyük reklam satıcısı olan ana şirket Google, Rus devlet medyasının araçlarını kullanarak reklam satmasına izin vermeyeceğini ekledi. Bölgesel yetkililerle görüştükten sonra, canlı trafiği ve mağaza ve restoran gibi yerlerin ne kadar yoğun olduğu hakkında bilgileri devre dışı bıraktı.Facebook ve Google ayrıca Ukrayna hükümetinin talebi üzerine Ukrayna'daki bazı devlet medya hesaplarına erişimi kısıtladı. Facebook, Rusya ve Ukrayna'daki insanlar tarafından yönetilen, bağımsız haber varlıkları gibi davranan ve kanallarında sahte kişiler yaratan asıl olmayan davranış için ağı kapattı.Ghos twriter adlı bir hack saldırısının Ukrayna ordusuna ve kamuya mal olmuş kişilerin sosyal medyasına e-posta yoluyla dezenformasyon göndermek için erişmesi konusunda uyardı.Sosyal ağ, savaşı protesto eden kişilerin hedef alındığına dair raporların ardından Rusya'da Ukrayna'da uygulanan gizlilik önlemlerinin etkinleştirildiğini söyledi. Başkalarının profillerini veya gönderilerini indirmesini veya paylaşmasını önlemek için kullanıcıların profillerini kilitlemelerine izin vermekhesapların arkadaş listelerini görüntüleme ve arama özelliğini kaldırma Rusya'daki herkese Instagram hesap güvenliği hakkında bir bildirim göndermek ve hesaplarını gizli yapmak için ayarlarını kontrol etmek Pazartesi günü Twitter, devlete bağlı Rus medya hesaplarından gelen içeriğe bağlantı veren tweetleri etiketleyeceğini duyurdu.Ayrıca, platformunda bu tür içeriğin dolaşımını azaltmak için adımlar attığını söyledi.Şirketlerin bir savaşta ne kadar büyük bir rol üstlenmesi gerektiği konusunda tartışmalar olacak, ancak bazıları bunun ahlaki bir zorunluluk olduğunu düşündü.Facebook'un eski güvenlik şefi, "Amerikan şirketlerinin jeopolitik çatışmalarda taraf seçmesi uygun - ve bu kolay bir çağrı olmalı" dedi.

 

****Küresel bir siber savaş başlayabilir. Dünyanın en kötü siber suç cenneti ve kapsamlı dijital uzmanlığa sahip bir ülke olan Rusya, dijital alanda patlamaya eğilimli olduğunu kanıtladı. Dünyanın, onun kötü düşünülmüş istilasına verdiği tepkiyle giderek daha fazla kuşatıldığı için, daha fazlasını yapması beklenebilir. Bu zaten Ukrayna halkının başına geliyor. Bu tür dijital savaşın sonucunu tahmin etmek, özellikle de tırmanıyorsa, son derece zordur.