Kıymetli okurlarım akıl iyi ile kötüyü, kâr ile zararı ayırt etmeye yarayan zihnî melekeler açısından yeterli kimseyi ifade eder. İnsanlar bazen maalesef ki aklını kullanmayınca hayvandan daha aşağı bir varlık haline dönüşebiliyorlar. Allah bizlere çok değerli bir hazine vermiş aslında. Akıl bizim en büyük hazinemizdir. Akıl yoksunu olan insanları görünce bir kez daha akıl sağlığımız için Allah’a şükrediyoruz.

Çağımızın malum bir hastalığı Alzheimer. Bu hastalık genelde yaşlılarda daha sık görülüyor. Bakanlara da çok zor bir durum. Hiçbir şeyi hatırlayamıyorlar. En acısı da kendi dünyaya getirdikleri çocukları bile hatırlayamamalarıdır. Ölüm böyle sıkıntılı hastalıklarda nimet oluyor. Bazen telaşeden yapacağımız işleri unutunca bile nasıl unuttum aklımdaydı diyerek kendi kendimize hayıflanırız. Tabiki insanız unutabiliyoruz. Unutmamak için bir yere yapacağımız işleri ya da önemli durumları not alabiliriz.

Akıl ile ilgili Bakara Suresi 13.ayette şöyle buyurulmaktadır: Onlara: “Şu Mü’minlerin iman ettiği gibi siz de iman edin!” dendiği zaman: “Şu aptal ve akılsızlar gibi mi iman edeceğiz?” derler. Şunu bilin ki asıl aptal ve akılsız olan kendileridir; fakat bunu da bilmezler.

Kur’ân-ı Kerîm’e göre insanı insan yapan, onun her türlü aksiyonlarına anlam kazandıran ve ilâhî emirler karşısında insanın yükümlülük ve sorumluluk altına girmesini sağlayan akıldır. Kur’an’da akıl kelimesi biri geçmiş, diğerleri geniş zaman kipinde olmak üzere kırk dokuz yerde fiil şeklinde geçmektedir. Bu ayetlerde genellikle “akletme”nin yani aklı kullanarak doğru düşünmenin önemi üzerinde durulmuştur.

Aklı olmayan, ne yaptığını bilmeyen, olayların önünü arkasını tefrik ve temyiz edemeyen (farik ve mümeyyiz olmayan) kişi dini sorumluluklarda yükümlü tutulmamıştır. Mesela Alzheimer hastalığına yakalanan kişiler namazdan ,oruçtan, hacca gitmekten ve yaptığı iyi ya da kötü bütün eylemlerden sorumlu değildir. Ama akıllı olan kişiler yaptıkları bütün eylemlerinden sorumludurlar.

Son ayeti de zikredelim: Nahl Suresi 67.ayette hurma ağaçlarının ve üzüm asmalarının meyvelerinden hem sarhoşluk veren bir içki hem de güzel bir rızık elde edersiniz. Şüphesiz ki bunda aklını kullanan bir toplum için kesin bir delil vardır ayetinde üzüm de yiyebiliriz ama aklımızı kullanmayıp içki şarap gibi haram olan içecekten de içebiliriz. Allah korusun. Bunu ayırt eden akıldır işte.

Rabbim akıl yoksunluğundan uzak eylesin bizleri. Amin.